สำมะโนประชากรและเคหะ เป็นการจัดเก็บข้อมูลประชากรทุกคนตามที่อยู่จริง โดยไม่คำนึงว่ามีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านหรือไม่ ซึ่งข้อมูลที่ได้นำไปประมวลผลและนำเสนอเป็นภาพรวม เพื่อใช้ประกอบการกำหนดนโยบายและวางแผนในการพัฒนาด้านประชากร สังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม ทั้งในระดับประเทศ ภูมิภาคและท้องถิ่นได้อย่างถูกต้อง รวมถึงใช้เป็นข้อมูลสำหรับการจัดเตรียมสาธารณูปโภคและบริการขั้นพื้นฐานต่าง ๆ ให้แก่ประชาชนแต่ละกลุ่มวัยได้อย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมสำหรับแต่ละพื้นที่

        ซึ่งการจัดทำสำมะโนฯ เป็นการดำเนินงานตามพระราชบัญญัติสถิติ พ.ศ. 2550 มาตรา 5 (4) จัดทำสำมะโนหรือการสำรวจตัวอย่าง หรืออำนวยการให้มีการสำรวจด้านต่าง ๆ ของประเทศ โดยข้อมูลที่เก็บรวบรวมจะถือเป็นความลับโดยเคร่งครัด และไม่เปิดเผยแก่บุคคลอื่น (ตามมาตรา 15 และ 16) รวมทั้งเป็นไปตามพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 24 โดยเป็นการปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการจัดทำสถิติของประเทศและเพื่อประโยชน์สาธารณะ